evet arkadaşlar bu site matematikle alakalı biliyorum ama ara sıra değişik şeyler yapmak da lazım di mi?
işte bu yüzden size verdiğim matematik bilgilerinin yanı sıra bi de ek konu vericem bu haftaki konu
ELEKTRİK
Elektrik
Elektrik atom çekirdeği etrafındaki bir elektronun veya
elektronların potansiyel enerjisinin artması sonucu başka bir atom
yörüngesine (orbital) sıçramasına (kuantum sıçrama)
Elektrik denir.
Mıknatıslık (
manyetizma) ile birlikte doğadaki temel etkileşimlerden biri olan
elektromıknatıslığı oluşturur.
Yıldırım,
elektrik akımı ve
alanı gibi yaygın olarak bilinen birçok olguyu bünyesinde barındırmanın yanı sıra, en önemli endüstriyel uygulamaları arasında
elektronik ve
elektrik gücü sayılabilir. Elektriğin çoğu özellikleri 19. yüzyıl esnasında anlaşılmış olup,
sanayi devriminin önemli etkenlerinden biridir.
Benjamin Franklin'in uçurtma deneyi elektriğin ilk kanıtlarındandır. Günümüzde ise, elektrik uygarlığın ayrılmaz parçası konumundadır.
Tarihçesi
- Ana madde: Elektriğin tarihçesi
Antik Yunan'da
kehribarın (
Grekçe:ήλεκτρον,
elektron) sürtünmesi ile diğer nesneleri çektiğini gözlemlemiş ve bu güce
elektrik adını vermişlerdir.
Yüzyıllar sonra, 1752'de,
Benjamin Franklin elektrik üzerine deneyler gerçekleştirmiş ve yıldırım ile
dural elektrik
(statik elektrik) arasındaki bağı tanınmış uçurtma deneyi ile
incelemiştir. Bilimsel toplulukta elektriğin tekrar ilgi odağı olması
ile,
Luigi Galvani (1737-1798),
Alessandro Volta (1745-1827),
Michael Faraday (1791-1867),
André-Marie Ampère (1775-1836), ve
Georg Simon Ohm (1789-1854) çalışmaları ile önemli katkıda bulunmuşlardır.
19. ve 20 yüzyılların sonunda ise, elektrik mühendisliği tarihinin en önemli isimlerinden bazıları belirmiştir:
Nikola Tesla,
Samuel Morse,
Antonio Meucci,
Thomas Edison,
George Westinghouse,
Werner von Siemens,
Charles Steinmetz, ve
Alexander Graham Bell.
Eski yunanlı düşünür Miletli Thales MÖ yaklaşık 600 yılında,bir kürk
parçasını sürtünen kehribarın saman çöpü,kuş tüyü gibi hafif cisimleri
çektiğini bulmuştu.Bu nedenle birçok dile yerleşmiş olan elektrik
terimi’’Amper’’anlamındaki yunanca ‘’elektron’’sözcüğün den
türetilmiştir.
Elektriksel yük
- Ana madde: Elektriksel yük
Ayrıca bakınız:
elektron,
proton,
nötron
Kütle gibi,
elektriksel yük de soyut bir özellik olup, fizikçiler tarafından
maddenin davranışlarını tanımlamak için kullanılır. Bir diğer deyişle, hiç kimse doğrudan bir elektriksel yük görmemiştir, ancak bazı
parçacıkları inceleyerek benzerliklerin varlığı saptanmıştır.
Kütlenin tersine, biri diğerinin tersi davranışlar sergileyen iki tür
elektriksel yükten söz edilir, ve uzlaşımsal (konvansiyonel) olarak,
artı (veya
pozitif) ve
eksi (veya
negatif) diye adlandırılırlar.
 |
 |
| farklı türden iki yük ise birbirini çeker |
aynı türden iki yük ise birbirini iter |
Eşit miktarda artı ve eksi yüke sahip parçacıklar ise, biri diğerini elediğinden,
yüksüz veya
nötr olarak adlandırılırlar. Parçacıklar arasındaki bu gücün nicel değerlendirilmesi ise
Coulomb yasası ile hesaplanmaktadır.
Elektrik alanı
Michael Faraday, elektrikli motor teknolojisinin temelini oluşturduğu
Elektrik alanı kavramı ilk kez
Michael Faraday tarafından kullanılmıştır. Kütlelere etki eden
yerçekimi
gücü gibi elektrik alanı gücü de elektrik yüklerine etki etmektedir.
Ancak aralarında birkaç farklılık söz konusudur. Yerçekimi gücü ancak
nesnelerin kütlelerine bağlıyken, elektik alanı gücü bu nesnelerin
elektrik yüklerine bağlıdır. Yerçekimi gücü iki kütleyi her zaman
yaklaştırmaya uğraşırken, elektrik alanı gücü, söz konusu yüklerin
türüne göre, nesneleri yaklaştırabilir veya tam tersine
uzaklaştırabilir.
Elektriksel gerilim (potansiyel)
- Ana madde: Elektriksel gerilim
İki konum arasındaki elektriksel gerilim farkı, artı yüklü bir
noktasal yükü bu iki konum arasında ilerletmek için (elektriksel güce karşı) üretilen
iş
olarak tanımlanır. Bu iki konumdan biri sıfır gerilim noktası olarak
düşünüldüğü takdirde, çevresindeki her hangi bir konumun gerilimi,
noktasal bir yükün oraya ulaşması için gereken iş olarak tanımlanabilir.
Tek yüklerin geriliminin hesaplanabilmesi için, ikinci konumun sonsuzda
yer aldığı varsayılır. Elektriksel gerilimin ölçüm birimi
volt'tur (1 volt = 1
joule/
coulomb).
Bu kavram, sıcaklığa benzetilebilir. Uzayın her hangi bir konumu için
bir sıcaklık değeri söz konusudur, ve iki konum arasındaki fark ısının
hangi yön ve miktarda değiştiğini gösterir. Benzer biçimde, uzayın her
konumu elektriksel gerilim değerine sahiptir, ve iki konum arasındaki
gerilim farkı, bu kavramın arkasındaki gücün yön ve şiddetini gösterir.
Elektrik akımı
- Ana madde: Elektrik akımı
Elektrik akımı,
elektriksel yükün akışı olup, şiddeti
amperdir (
ampermetre ) ile ölçülür. Örnek olarak
elektriksel iletme ele alınabilir. Bu durumda,
elektronlar (eksicikler), metal tel gibi bir
iletken içerisinde hareket ederler. Veya bir diğer örnek,
elektrolizdir (kıvılkesim). Bu durumda artı yüklü
atomlar sıvının içerisinde hareket ederler. Her ne kadar parçacıkların hızı genelde yavaş olsa da, onları iten
elektrik alanı (kıvıl alan)
ışık hızına yakın hızda ilerler.
Parçacıkların maddelerdeki akış ilkelerini kullanan aygıtlara
elektronik aygıtlar denir.
Düz akım , yüklerin tek yönlü hareketini tanımlarken,
dalgalı akım (alternatif akım, AC) düzenli olarak akış yönünün tersine çevirildiği akımı tanımlar.
Ohm yasası elektrik akımı ile gerilimi bağlayan önemli bir bağıntıdır.
Doğada elektrik
Her ne kadar elektriğin doğada gözle görünen hâlleri sayı olarak
sınırlı olsa da, elektrik (veya kıvıllık) doğanın en temel olguları
arasında yer alır.
Mıknatıslık ile birlikte evrenimizin yapı taşları arasında sayılırlar.
Yıldırım
- Ana madde: Yıldırım
Yıldırım, sürtünme ile üretilen elektriğe örnek olarak sayılabilir.
Bu sürtünme, bulutlar arasında gerçekleşip, su buharı kümelerinin
elektrik yükü edinmesine neden olur. Olağan şartlar altında,
hava yalıtkan
olarak işlev görür, ve bu yük bulutlarda bulunmaya devam eder. Ancak
bulutlar birikip elektrik yükleri arttığında, havanın yapısını yerel
olarak değiştirip
plazmaya dönüştürürler. Ve bu plazma aracılığı ile yüklerini yeryüzüne iletirler; sonuç yıldırımdır.
Özdek (madde) yapısı
Özdeğin yapı taşları olan
atomlar, kendi aralarında birleşip özdecikleri (molekülleri) oluşturmaları, elektrik sayesinde gerçekleşir. Örneğin
kristal ve
tuzlarda
atomları elektrik bir arada tutar.mıknatıslarda zıt kutuplar yani + ile
- birbirini çeker ama + ile+ ve - ile - birbirini iter....
Ayrıca gezegenimizin de elektromıknatıssal alanı, çekirdeğinde yer alan
elektrik akımlarından doğar.
Büyük Okyanus'tan elektrik akımı üretebilen balık türü.
Hayvanlar
Birçok balık türü, kendilerini yönlendirmek, korumak ve hatta
iletişimde bulunmak amacıyla kullandıkları elektrik akımı üretebilirler.
Göreceli olarak yüksek sayılan bu gerilimi, kasa benzer yapılar ile
üretip, genelde avlarını sersemletmek için kullanırlar.Özellikle köpek
balıkları gibi kıkırdaklı balıklar baş bölgelerinde bulunan elektrik
akımına duyarlı bölgeler sayesinde avlarının yerini tespit edebilirler.
Bu duruma en iyi örnek çekiç başlı köpek balığıdır son derece geniş olan
burun bölgesinde bulunan duyarlı noktacıklar sayesinde son derece
keskin bir elektriksel algılamaya sahiptir.
İnsanlar
Aslında, çoğu canlı türü elektrik üretir, ve bu elektrik
kasları hareket ettirmek ve
sinir hücreleri arasında iletişimi sağlamak için kullanılır.
Elektrik üretimi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder